zaterdag 17 september 2011

Honderd!

100 !
Binnenkort kun je nog veel meer spannend nieuws verwachten over ratatouille. Maar vandaag eerst iets heel anders. Dit is namelijk mijn 100ste blogbericht! In april 2010 begon Meer-sjans-met-Frans!-Het Blog als een aardigheidje, een probeersel. Sindsdien zijn vele onderwerpen de revue gepasseerd, van nèfles tot ratatouille, 'en passant par' la kermesse en le Toussaint. Inmiddels zijn we anderhalf jaar, ruim 9000 hits en 34 volgers verder en is dit blog uitgegroeid tot een serieuze, veelgelezen bron om meer te weten te komen over instinkers en valkuilen in de Franse taal en cultuur. Un grand MERCI aan al mijn trouwe lezers!
Ook na 100 berichten heb ik een nog steeds een onuitputtelijke voorraad aan ideeën en verbazen de Fransen mij nog elke dag met hun fantasie, gezeur, arrogantie, opvliegendheid, gevoel voor humor en elegantie. Voorlopig ga ik dan ook lekker door. Vergeet niet je te abonneren op het automatisch ontvangen van mijn berichten.

Wat past beter in de stijl van mijn blog dan ter ere van dit honderdste bericht het woord cent, honderd, nader onder de loep te nemen.
Cent kan nog een flink struikelblok zijn wanneer je het op moet schrijven. Woon je in Nederland, dan vraag je je misschien af, wanneer dat is. Maar iedere in Frankrijk wonende Nederlander (beter gezegd degene met een Franse bankrekening) weet dat de cheque in Frankrijk nog steeds een veelgebruikt betaalmiddel is, ondanks de grote fraudegevoeligheid. Veel winkels accepteren ze niet meer, of alleen met een of twee identiteitsbewijzen erbij. Het is la rentrée, het moment in het jaar waarop de contributies voor sport- of muziekvereniging, schoolfonds etcetera moeten worden betaald, per cheque. Op een cheque moet je het bedrag in cijfers schrijven, maar ook in letters. En daar ga je als Nederfransman of –française al gauw het schip mee in. Krijgt cent nu wel of niet een ‘s’? En hoe zit het ook al weer met die streepjes tussen de cijfers? Hier volgt een lesje cijfers schrijven op z’n Frans.

Les centaines (honderdtallen):
100 = cent, 130 = cent trente. 200 = deux cents, dit keer met een ‘s’ omdat het een veelvoud van 100 is en het getal niet gevolgd wordt door een ander getal. Maar let op: 230 wordt deux cent trente, zonder ‘s’ omdat cent nu wél door een ander getal wordt gevolgd.
Les vingtaines (twintigtallen):
Een vergelijkbare moeilijkheid doet zich voor bij het cijfer 20 - vingt (zonder ‘s’). 80 = quatre-vingts, met een ‘s’ omdat het vier keer twintig is, dus een veelvoud van vingt én er komt geen ander getal na. 85 = quatre-vingt-cinq. Hier geen ‘s’ achter vingt, omdat er nog een ander getal na komt. 480 wordt dus : quatre cent quatre-vingts.
Les milliers (duizendtallen):
Mille blijft onveranderd, dus 2000 = deux mille ; 2500 = deux mille cinq cents ; 2580 = deux mille cinq cent quatre-vingts en 2587 = deux mille cinq cent quatre-vingt-sept.
Les millions/les milliards (miljoenen en miljarden):
Tenslotte de miljoenen en miljarden. Hiervoor geldt wéér een andere regel. Het zijn zelfstandige naamwoorden, die gewoon volgens de hoofdregel in het meervoud moeten worden gezet, wanneer het er meer zijn. Bijvoorbeeld deux millions, quatre millions trois mille huit cent deux of cinq milliards quatre millions deux cent mille.
Dit betekent ook dat cent en vingt wél een ‘s’ krijgen voor million en milliard (deux cents millions, quatre-vingts milliards), omdat cents en quatre-vingts zich in dit geval als bijvoegelijke naamwoorden gedragen die moeten worden 'geaccordeerd' met million en milliard. Gelukkig hoeven we dit soort getallen niet vaak op een cheque te schrijven …

Wel of niet een streepje:
In bovenstaande voorbeelden zag je de ene keer wel en de andere keer geen trait d’union, ofwel een koppelteken. Hoe zit dit? Onder de honderd worden de getallen gescheiden met een streepje, behalve wanneer er ‘et’ gebruikt wordt; vingt-deux, maar vingt et un. Dus ook dix-huit, trente-cinq, quatre-vingts en quatre-vingt-dix-huit.
Boven de honderd komt er geen koppelteken tussen de honderd(tallen) en de rest van het getal, dus trois cents, cinq cent huit, maar wel six cent vingt-cinq.
In 1990 heeft de Académie française een poging gedaan om de zaak wat te vereenvoudigen, door aan te bevelen om tussen alle cijfers (behalve ingeval van millier, million en milliard) een streepje te zetten. Dus trois-cents, cinq-cent-huit en six-cent-vingt-cinq. Dat was twintig jaar geleden, maar ik ben bang dat de Académie zich in dit geval niet heeft kunnen doorzetten, want praktijk is nog steeds de oude regel, zoals hierboven uitgelegd. De Fransen hervormen wat af, maar helaas nou net niet als het gaat om het schrijven van cijfers in letters …
En zo is dit 100ste blogbericht toch nog een behoorlijke ratjetoe geworden …
A bientôt !

2 opmerkingen: