Joyeux Noël!

Een typische boom uit de streek waar ik woon, de Provence, is de kaki. Eigenlijk is het een Aziatische boom. Stokoud, want 1000 jaar geleden was hij al bekend in landen als China, Japan en Korea. Er schijnen wel 2000 soorten kaki’s te bestaan.

De vruchten van de kaki, met dezelfde naam, zijn oranje. Ze lijken op grote oranje tomaten en hebben een zacht, zoet-weeïg smakend vruchtvlees. Het bijzondere is dat de vruchten pas rijp zijn wanneer alle blaadjes van de boom zijn gevallen. Aan het einde van de herfst en in de winter dus. Vandaar dat kakifruit veel rond de feestdagen wordt aangeboden. Ook in Nederland, vaak onder de naam Sharon-fruit, een Israëlische variant.

In de 19e eeuw bracht een Franse ‘expat’-ingenieur een kakiboom mee uit Azië en plantte hem in zijn woonplaats Toulon. Dat was de eerste kaki in Zuidfrankrijk en sinds die tijd zijn boom en vrucht hier razend populair. Zodanig dat de Provençalen de boom als deel van hun patrimoine beschouwen en de vruchten als produit du terroir.

Deze kakiboom zag ik gewoon ergens ‘in het wild’ op een veldje staan. Lijken de vruchten niet net oranje kerstballen? Met deze door de natuur versierde kerstboom wens ik jullie allemaal

een prachtige Kerst en een spetterend begin van het nieuwe jaar!

PS Mocht je nog tijd overhebben tussen kerststol, kalkoen en oliebollen door, bekijk dan eens mijn volledig vernieuwde website: http://www.marioneverink.eu

Urne

 Deze foto is genomen op het postkantoor. Je vraagt je misschien af wat de bedoeling ervan is. Voor de lezers die niet in Frankrijk wonen: het Franse betalingsverkeer verloopt voor een groot deel nog per cheque. Je betaalt zelf per cheque (de contributie van de sportclub, de rekening van de nieuwe wasautomaat, de reparatie van de boiler), maar soms ontvang je ook een cheque als betaling. En die moet je dan bij je (post)bank inleveren, zodat ze het geld op je rekening kunnen bijschrijven.

Maar dat allemaal terzijde. Het gaat mij om het woord urne. Wij Nederlanders denken bij een urn aan crematies en aan as in een pot op de schoorsteen. De Fransen hebben deze associatie veel minder.  Misschien ook omdat cremeren (incinérer) in Frankrijk (nog) niet zo gebruikelijk is als bij ons. Druk je duidelijk uit wanneer dit het gespreksonderwerp met Fransen is en spreek over une urne funéraire als je het over onze 'urn' hebt.

Want bij une urne denken de Fransen in de eerste plaats aan iets anders, namelijk een bus. Geen autobus, dat is un car (een andere valse vriend). Ook geen melkbus. Dat is un bidon à lait. En ook geen brievenbus, dat is une boîte aux lettres. Maar wel een bus om cheques in te gooien, bijvoorbeeld. De betaling van de schoolkantine moet gebeuren in une urne op het gemeentehuis.  Ook stembiljetten gaan in une urne. Aller aux urnes betekent dat je gaat stemmen.

Qu’est-ce que tu voudrais pour ton anniversaire, vroeg ik laatst aan een vriendin. Ze wist het echt niet. Je mettrai une urne, zei ze. Iedereen zou wat 'in de pot' kunnen stoppen. Un pot, daar weten de Fransen ook wel weg mee. Faire un pot, noemen ze het en als je ervoor uitgenodigd bent, hoef je geen geld in een pot te stoppen. Er wordt geborreld! Voor een verjaardag, een jubileum, een afscheid, of zomaar, omdat het bijna kerstvakantie is.

December feestmaand

Ken je het verschil tussen insolent en insolite? Dan weet je ook dat je beide woorden niet door elkaar moet halen. Insolent bestaat ook in het Nederlands en het Engels (onder andere), op dezelfde manier geschreven. Het betekent ‘brutaal', 'onbeschaamd’. Wanneer van je kinderen wordt gezegd dat ze insolents zijn, dan is het bepaald geen compliment en zou je iets aan je opvoedingsmethodes moeten doen. Pas er overigens voor op om het Nederlandse ‘brutaal’ in het Frans te vertalen met brutal. Het is een valse vriend, het Franse brutal betekent 'plotseling', maar ook 'gewelddadig' of 'wreed'. Un coup brutal - een plotselinge klap, un homme brutal - een gewelddadige man.

Insolite betekent 'afwijkend van het normale', 'gedurfd', 'opvallend'. Des photos insolites - gekke/vreemde foto's, une demande insolite - een vreemd verzoek. Ik vond de promo op de etalageruit van deze zaak in medische artikelen er een mooi voorbeeld van: en décembre -10% sur l’incontinence (in december 10% korting op incontinentie-artikelen). Zo kun je je tijdens de feestdagen nog eens te buiten gaan …

Binôme

Mijn kinderen hebben in hun klas un binôme. Nu denk je misschien dat ze een ‘bijnaam’ hebben, maar daar heeft het niets mee te maken. Ton binôme is je partner, degene die ervoor zorgt dat je je huiswerk krijgt wanneer je ziek bent. Of die een extra blaadje meepakt wanneer er iets wordt uitgedeeld. Travailler en binôme betekent dat je als duo een bepaalde opdracht moet uitvoeren.

Le binôme is ook een wiskundige term, de specialisten onder de lezers denken nu ongetwijfeld aan ‘het binomium van Newton’ (vraag me niet wat dat is!).

Une équipe en binôme is een team dat uit twee mensen bestaat, een duo dus, bijvoorbeeld twee politieagenten die samen optreden en elkaar rugdekking geven als het moet. Bij het woord équipe denk je misschien automatisch aan sport, maar in sporttermen wordt de term binôme niet gebruikt. In de tennissport bijvoorbeeld is je dubbelpartner gewoon le partenaire (en je tegenstander l’adversaire).

Ook als het gaat om een liefdespaar spreken de Fransen niet over hun partner als ‘mon binôme’. Hun duo heet le couple. Sauver son couple betekent het redden van je relatie. De liefdespartner heet mon mari, ma femme, mon époux, mon épouse (voor getrouwde koppels), ma compagne (voor de ongetrouwde vrouwelijke partner) en mon compagnon voor de ongetrouwde mannelijke partner. Of natuurlijk mon ami, mon amie, mon copain, ma copine.