Een lieve duit (1)

Laten we het eens over geld hebben, le fric, le blé, l’oseille, les sous. De manier waarop Hollanders en Fransen ermee omgaan verschilt nogal. Maar ik ga het alleen over de taalverschillen hebben, natuurlijk. 'Zo’n huis kost wel een paar ton', zeggen wij. In het Frans liever niet vertalen met ‘quelques tonnes’. Want une tonne is in het Frans wel een eenheid, maar niet voor geld. Wel voor gewicht: ce sac de pierres pèse une tonne – deze zak stenen weegt een ton, dat wil zeggen 1000 kilo. Maar het kan ook figuurlijk bedoeld zijn: le maître nous a donné une tonne de devoirs, klaagt mijn zoon regelmatig. Voor onze ton als geldeenheid hebben de Fransen geen equivalent. Cette maison coûte facilement deux cent mille balles, zouden ze zeggen. Une balle was vroeger een franc, tegenwoordig een euro. Hoezo geldontwaarding? Maar un livre à deux balles is geen boek dat twee euro kost, maar een boek van niets. Une blague à deux balles, een flauwe grap. Voor iets zonder waarde gebruiken wij de stuiver, of de cent. Dat is geen stuiver, geen cent waard! Wat het kleingeld, la monnaie, betreft kunnen de Fransen ook nog een duit in het zakje doen. C'est une veste de quatre sous - het is een goedkoop jasje. Om even een uitstapje naar onze oosterburen te maken: Die Dreigroschenoper van Berthold Brecht wordt in het Frans l’Opéra de quat’ sous. Cela coûte trois francs six sous of ça coûte trois fois rien, dat kost drie keer niets (die hebben we gemeenschappelijk). (wordt vervolgd)