Bonne année!

Zelfs op de laatste dag van het jaar blijft die lastige Franse taal ons dwars zitten. Oudejaarsdag, bijvoorbeeld, wat is dat in het Frans? Niet 'le jour de la vieille année' in ieder geval. Wel la Saint Sylvestre, naar de naam van de heilige die op 31 december zijn feestje viert. La Saint Sylvestre dus, want alle heiligenfeesten zijn vrouwelijk, niet omdat de heiligen vrouwelijk zijn, maar omdat het eigenlijk is: la fête de .... (zie ook mijn bericht van 23 oktober 2010).

Verder duiden de Fransen Oudjaar ook wel aan met le réveillon. In dit geval le réveillon du jour de l'An, want er is ook een réveillon de Noël, dat is kerstavond. Oorspronkelijk betekende le réveillon de maaltijd die laat op de avond (lees om middernacht) werd gegeten, op Kerstavond na de nachtmis en op oudejaarsavond in afwachting van het nieuwe jaar. Tegenwoordig is le réveillon het hele jaarwisselingsfeest.

Wil je je Franse buren een prettige jaarwisseling wensen, wat zeg je dan? Er bestaat geen letterlijke vertaling voor. Joyeuses fêtes de fin d'année, bonne fin d'année, dat is het wel zo ongeveer qua vaste formules. Behalve wanneer je in het diepe zuiden woont, zoals ik, want dan is het bon bout d'an! meestal gevolgd door een half verontschuldigend: comme on dit ici ... Persoonlijk doet het me denken aan het 'zalig uiteinde' dat men elkaar in het Oost-Nederlandse Twente wenst. Zodra het nieuwe jaar, le Nouvel An, is begonnen, is het bonne année!, meilleurs voeux!, door de ouderen meestal gevolgd door: la santé surtout hein ...

Niet alleen de Franse taal, ook de Franse cultuur kan het ons op de laatste dag van het jaar nog flink lastig maken. Om te beginnen zul je tevergeefs zoeken naar de oliebollenmix in het schap in de supermarkt. De Fransen kennen het niet. Je zult ze zelf moeten maken dus. Mijn pogingen om ze hier, al was het maar in kleine kring, populair te maken, zijn tot nu toe, ondanks de begeleidende champagne, jammerlijk mislukt. C'est très spécial ... en dan weet je het wel. Koop ook geen sucre en poudre voor op de oliebollen, want dat is een fijne soort kristalsuiker. Sucre glace is het enige juiste.

Ander in het oog springend verschil is het ontbreken van de Nederlandse vuurwerk-gekte. Op oudejaarsdag en zelfs om middernacht is het in Frankrijk doodstil op straat. Behalve enkele verdwaalde Nederlanders die in de tuin wat vuurpijlen de lucht in schieten, waagt niemand zich buiten. De feesten spelen zich binnen af. Vuurwerk wordt in Frankrijk op le 14 juillet afgestoken en zelfs dan niet door particulieren, maar georganiseerd door gemeentes.

Toch is er geen reden tot klagen tijdens de Franse jaarwisseling hoor! Want champagne is er in overvloed, traditioneel met oesters. En wanneer je het vuurwerk toch te erg mist, neem je toch gewoon nog zo'n papillote, het typische eindejaars-chocolaatje in gekleurd zilverpapier. Er zit een raadseltje in (mét antwoord), maar met een beetje geluk ook een pétard, een rotje. Het mini-knalletje lijkt nog het meest op wat wij vroeger 'klappertjes' noemden, voor in het 'klapperpistooltje'. Nou ja, beter dan niets ...

Les bonnes résolutions, goede voornemens, dat hebben we in ieder geval gemeen met de Fransen. Ik heb me voorgenomen in 2011 lekker door te schrijven op dit blog en mijn belevenissen in de Franse taal en cultuur met je te blijven delen!

Bonne année à vous tous!