zaterdag 3 juli 2010

Bonne gratte!

Mijn dochter heeft voor haar verjaardag een nieuwe gitaar gekregen. Toen we de winkel uitliepen, riep de man die ons geholpen had: bonne gratte! Da's nou weer zo'n voorbeeld van hoe moeilijk het is Frans te leren. Zodra je je op straat waagt, kun je je cursusboeken wel in een hoek gooien. Het is een en al argot, tchatche, verlan of andere vorm van omgangsstaal wat de klok slaat. Une gratte komt van gratter en dat betekent krabben, in velerlei contekst. Zo kun je op de snaren van een gitaar 'krabben'. Ook de gitaar zelf heet une gratte, of une planche, voor de elektrische, platte gitaar.

Het was voor mij aanleiding om eens op zoek te gaan naar nog meer voorbeelden van omgangstaal op muziekgebied. Een bekende is le crincrin voor de viool. Dat is une onomatopée, een klanknabootsend woord. Om nog even bij de viool te blijven: scier du bois, 'hout zagen', betekent viool spelen. Un frotte-gueule, die je 'over je mond wrijft', is een mondharmonica. Verder kwam ik nog op het spoor van la boîte à punaises, dat is een accordeon, eentje met druktoetsen. Die wordt ook wel le piano des pauvres genoemd. Une tapotoire is de benaming voor een piano, die heeft des touches, maar ze heten ook des dents, tanden. Hoewel je daarmee maar de helft van het spel te pakken hebt, want wat doen we met de zwarte toetsen? Nog een instrument met toetsen is het orgel. Secouer la commode, de kast heen en weer schudden, betekent orgel spelen. Welk instrument je ook bespeelt, je hebt bladmuziek nodig, in het Frans moet je zoeken naar des partitions, of naar ... des partoches.

Men zegt dat de Fransen maar aan twee dingen denken en dat eten daar één van is. Verbaas je dus niet dat het maken van mayonnaise, waar ik het al eerder over had (zie donderdag 10 juni) ook hier weer om de hoek komt kijken. Faire de la mayonnaise is de ronddraaiende beweging die een drummer op zijn trommel maakt met zogenaamde vegertjes, om een zacht, jazzy geluid voort te brengen.

Wie nog meer aardige omgangstaal-uitdrukkingen weet op het gebied van muziek, mag reageren!

2 opmerkingen: