Het is zomer, tijd om je koffers te
pakken, weg van de Nederlandse regen, op naar de Franse zon! Koffers pakken betekent natuurlijk
eigenlijk koffers inpakken. In het Frans wordt dat niet ‘emballer les coffres’. Twee maal fout:
-
Emballer is
gereserveerd voor het inpakken van een kadootje, in mooi papier en met een
strik erom. Emballer heeft nog veel
meer betekenissen (bijvoorbeeld ce film
m’a emballé – ik ben weg van deze film, cette idée ne m’emballe pas trop – ik ben niet zo weg van dat idee). Leuk
woord, een volgende keer meer erover …
-
Het Franse woord voor koffer is une valise (De Vlamingen zal het bekend voorkomen, zij zeggen ‘een valies’).
De enig juiste uitdrukking voor je
koffers (in)pakken is: faire ses valises.
Alles netjes in een koffer inpakken zou je kunnen vertalen met: (bien) ranger ses affaires/ses vêtements dans
sa valise. Dat betekent dus ook netjes opvouwen, wat me brengt op de uitdrukking:
plier
bagage – letterlijk: je bagage opvouwen. Maar het is eigenlijk meer de
uitdrukking om te zeggen dat je ervandoor gaat/vertrekt. A la fin de l’été, les touristes plient bagage – aan het einde van
de zomer vertrekken de gasten. Ils font
leurs valises betekent hetzelfde – ze pakken hun koffers.
Valise wordt
uitgesproken met een v die klinkt als een w en een s die klinkt als
een z.
Maar le coffre dan, zul je zeggen, dat is toch ook een Frans woord? Jazeker,
onze koffer komt er rechtstreeks vandaan. Maar de Franse coffre is tegenwoordig vooral een kist, bijvoorbeeld voor speelgoed
of linnen. Of (kleiner) voor juwelen en geld. Un
coffre fort is dus geen zware koffer, dat is une valise lourde, maar een kluis, van onverwoestbaar staal. Bij de
bank is la salle des coffres de
ruimte waar de kluisjes zich bevinden.
Waar het pas echt ingewikkeld begint te worden is in de kofferbak. Die heet in het Frans namelijk … le coffre. Je koffers in een Franse kofferbak deponeren wordt dus: poser les valises dans le coffre.
Niet alleen mensen, ook sommige
woorden gaan op reis. Het zijn zogenaamde mots-valises.
Ze reizen meestal per twee, waarbij het hen niet zozeer om de bestemming gaat, als wel
om samen in een koffer te zitten en … een nieuw woord te vormen. Zoals motel (hotel-motor), smog (fog-smoke), brunch
(breakfast-lunch) of franglais (français-anglais).
Bon, je vais faire mes valises: bonnes vacances!
(Begin september ben ik er weer!)
