Le bon réflexe

'Krijgen de oude reflexen het vertrouwen?' schrijft Marc Chavannes als titel boven een column in het NRC Handelsblad. Als échte Nederlander vraag je je volgens mij direct af wat dat in hemelsnaam zijn, oude reflexen. Zelf ben ik geen échte Nederlander meer, maar een Nederfrançaise en daarom begreep ik direct wat Marc bedoelde. Want hij gebruikte een gallicisme. In Frankrijk hoor je het te pas en te onpas: le bon réflexe. Het betekent: de juiste reactie, precies het goede doen. Bijvoorbeeld

• se laver les mains avant de manger (handen wassen voor het eten): c'est le bon réflexe!
• le recyclage de déchets (afval scheiden): c'est le bon réflexe!
• se mettre la crème solaire (je insmeren met zonnebrandcrème): c'est le bon reflexe!

En Chavannes' vraag of de oude reflexen het vertrouwen krijgen? Daarmee bedoelt hij (neem ik aan, want helemaal duidelijk is het niet) of de Nederlandse politieke partijen die vertrouwde gewoonten hebben, die terugvallen op automatismen in hun manier van besturen (op 'vertrouwde bureaucratische reflexen', schrijft hij) zullen winnen bij de verkiezingen. Inmiddels weten we daarover een heleboel meer, maar gaat dat het kader van mijn blog gelukkig ver te buiten.

Het is niet dat we het woord reflex in het Nederlands niet kennen:

• 'in een reflex gooide ik het stuur om'
• 'sorry, het was een reflex'
• 'de reflexen zijn in orde' (zegt de dokter wanneer hij met een hamertje op je knie slaat).

We bedoelen er een directe reactie mee, een onwillekeurige, onmiddellijke beweging, in letterlijke zin dus. Niet figuurlijk, zoals in bovenstaande Franse voorbeelden. En zoals Chavannes in zijn column. Als correspondent heeft hij heel wat tijd doorgebracht in Frankrijk. En wie ermee omgaat wordt ermee besmet, zullen we maar zeggen.

Weet je wat ook un bon réflexe is? Het geluid uitschakelen wanneer je naar Nederland-Denemarken gaat kijken vandaag. Vanwege het niet uit te houden geluid van die vuvuzelas.