Eikenblaadjes

Vanochtend stond ik bij mijn groentenboer, die hier le marchand de fruits et légumes heet, foto's te maken van diverse slasoorten. Dit voor mijn nieuwe boek, maar daarover een andere keer. Toen realiseerde ik me, dat ik mijn bericht van 17 april over boomsoorten moest aanvullen. Want ik vertelde dat boomsoorten mannelijk zijn, en dat het dus LE chêne is en niet LA chêne.
Maar niet als het om salade gaat! Want je zegt LA chêne blonde. Daarmee bedoel je la (salade de feuilles de) chêne blonde. In het Nederlands heet deze soort geen blonde, maar groene eikenbladsalade.

Vergis je bij de Franse groentenboer niet in het geslacht, noch in de kleur van deze salade. Want le chêne vert is nog weer heel iets anders, namelijk een in Zuid-Europa veel voorkomende soort eikenboom, met kleine, harde blaadjes en dito vruchten, die niet erg hoog wordt. Hij heeft zich als het ware aangepast om in een zeer warm en droog klimaat te kunnen overleven.

Ondernemen voor de planeet

Ik was een paar dagen in Nederland, om wat vaderlandse lucht op te snuiven. Bij mijn uitgever Scriptum in Schiedam mocht ik het kersvers verschenen boek Ondernemen voor de planeet in ontvangst nemen. Een leerzaam en boeiend boek. Van de Franse versie, met de titel 80 hommes pour changer le monde, heb ik elke letter minstens vijf keer gelezen. Het is namelijk het eerste boek dat ik vanuit het Frans in het Nederlands heb vertaald. Ik heb er een groot deel van de zomer van 2009 aan besteed. Maar het is de moeite waard geweest. Zoals altijd heeft Scriptum er een prachtige uitgave van gemaakt, met veel foto's (van de auteurs zelf) en fraai vormgegeven. Een heel verschil met de oersaaie Franse uitgave. De Fransen zijn echt meesters in het uitgeven van totaal fantasieloze boeken!
De twee schrijvers hebben een 440-daagse wereldreis gemaakt, om in alle uithoeken van de aarde te praten met bijzondere ondernemers, die succes hebben en winst maken zonder dat het ten koste gaat van mens en natuur. We hebben het dus over hét thema van tegenwoordig: duurzame ontwikkeling. Het kan niet anders dan dat dit boek in Nederland veel belangstelling gaat krijgen. Vooral gaan lezen dus!

Ondernemen voor de planeet
80 wereldideeën
oorspronkelijke titel: 80 hommes pour changer le monde

Sylvain Darnil & Mathieu Le Roux

vertaling Marion Everink

Uitgeverij Scriptum Publishers

http://www.scriptum.nl/

ISBN 978 90 5594 705 8

223 pagina's

C'est good!

Kennissen zijn net terug van een rondreis door de Verenigde Staten. Gelukkig voordat l'éruption volcanique problemen begon te veroorzaken. Magnifique was het, zeiden ze, Yellowstone Park, les montagnes rocheuses ... Wacht even, montagnes rocheuses ??
Ik trap er nog steeds in. Zo langzamerhand zou ik toch moeten weten dat de Fransen het Engels zoveel mogelijk naar hun hand zetten. Als het even kan maken ze er gewoon Frans van. Ook al gaat het om een wereldberoemd natuurmonument dat ieder ander kent onder de naam Rocky Mountains ...
Binnenkort ga ik ook een reisje maken. Naar Parijs. Beetje slenteren rond de Heilig Hart-basiliek, winkelen op de Elysese Velden en wie weet pik ik op een avond een spetterende voorstelling in De Rode Molen mee ...

Brood

Dat je op zondag overal in Frankrijk brood kunt kopen, is natuurlijk bekend. Zelfs op Eerste Kerstdag zijn de bakkers open. Want een dag zonder verse baguette is voor een Fransman ondenkbaar. Ons gezin heeft zich op dit punt razendsnel weten in te burgeren. Vanochtend stapte ik wat later dan normaal bij mijn vaste boulangerie naar binnen. Tot mijn grote verbazing was het stokbrood op! Plus de baguettes? Op mijn verontwaardigde uitroep reageerde de bakkersvrouw laconiek: le pain, c'est très aléatoire ... In Nederland is dit te vergelijken met een juffrouw achter de toonbank die opmerkt: 'de verkoop van brood is aan grote schommelingen onderhevig ...' Redelijk onwaarschijnlijk dus. Zo praat een politicus, of eventueel de weerman, maar niet de bakker. Maar in Frankrijk schrikken ook 'gewone mensen' niet terug voor ingewikkeld taalgebruik.
Of je er nu dure woorden bijhaalt of niet, het resultaat blijft hetzelfde. Ik kwam zonder baguette weer naar buiten ...

La glycine

Na weken schijnt vandaag eindelijk de zon weer eens. Zoals dat hoort in Zuid-Frankrijk. Op het terras bekijk ik de glycine die tegen de pergola opgroeit. Een blauweregen heet die in het Nederlands en Wisteria chinensis in het Latijn. Heeft dus niets met glycerine of zo te maken. Mijn glycine doet momenteel enorm zijn best om zich te laten zien. Of moet je zeggen hààr best? Ja, want het is la glycine, zoals wel meer bloemen (la rose, la tulipe). Ze eindigen bovendien op een 'e'. Dat is een hoofdregeltje om te weten of een Frans woord vrouwelijk of mannelijk is. Voor ons Nederlanders is dat vreselijk moeilijk te onthouden, dus is ieder hoofdregeltje welkom. Maar je gaat er o zo gemakkelijk mee het schip in. Zo weet ik echt wel dat alle bomennamen mannelijk zijn (le peuplier, le cerisier, le pin ...). Toch zei ik gisteren tegen de koerier die een pakje kwam brengen en telefonisch vroeg waar hij wezen moest: tournez à droite à la chêne, rechtsaf bij de eik. Want chêne eindigt op een 'e' en voor ik het wist was het eruit. Het duurde nog een hele tijd voordat hij kwam, want hij had gezocht naar een ketting (zo eentje die wel eens voor de toegang van een weggetje hangt), à droite à la chaine. Daar sta je dan weer met je mond vol tanden ...

Bitterheid

Ik zat laatst in de wachtkamer van een ORL, dat is Frans voor l'oto-rhino-laryngologiste, ofwel de keel-neus- en oorarts. Deze verdiende er blijkbaar een zakcentje bij, met cosmetische operaties. Aandachtig bekeek ik de foto’s avant en après die aan de muur hingen. Per slot van rekening loop ik tegen de vijftig … Mijn oog viel op een tekst over het laten verwijderen van les rides d’amertume. Zo’n woord kan me dan ineens mateloos boeien, taalfanaat die ik ben. Je moet er maar op komen, om rimpels die vanaf de mondhoek naar beneden lopen zo’n prachtige naam te geven. Het kon rechtstreeks uit een gedicht van Baudelaire komen! Persoonlijk leed, depressies, emoties, de teleurstellingen des levens, alles krijgt z’n weerslag in je rides d’amertume … Hoe zou dat in het Nederlands worden? Rimpels van verbittering, bitterheidsrimpels, verbitteringsplooien ?

Het doet me denken aan wat mijn jongste zoon vroeger altijd zei, wanneer ik weer eens streng mijn wenkbrauwen fronste: maman, ne fais pas le tronc d’arbre ! Geen boomstammetje maken, mam! Eigenlijk wist ik het al, maar een kleine recherche op Internet bevestigde mijn vermoeden. De grote mensen in Frankrijk hebben ook voor deze rimpel een prachtige term: les rides du lion. Zie je die oude leeuw met z'n geplooide voorhoofd al voor je? Ik kreeg er een brede glimlach van op mijn gezicht. Weg waren mijn rides du lion. Om plaats te maken voor kraaienpootjes. De Fransen noemen die des pattes d’oie, ganzenpoten. En daar is niets poëtisch aan. Maar weet je wat … ik laat ze lekker zitten!

C'est le ton qui fait la musique!

Het is paasvakantie in Frankrijk. Vanmiddag komt een vriendinnetje van mijn dochter spelen. Tu peux m'inviter chez toi? had ze gevraagd, 'kun je me uitnodigen?' Men zegt dat de Nederlanders direct zijn. En dat de Fransen er wat meer doekjes om winden. Die gaan zichzelf bijvoorbeeld niet zomaar ergens uitnodigen. Vragen om uitgenodigd te wórden, dat kan wel! C'est le ton qui fait la musique. Ik denk dat er wel wat in zit, wat ze zeggen over de Fransen. En ze beginnen er al vroeg mee ...

C'est parti!

Het is zover! Eindelijk heb ik een blog, als aanvulling op mijn website www.marioneverink.eu . Nu hoef ik het alleen nog maar bij te houden ... Dat moet echt niet zo moeilijk zijn. Want zelfs na tien jaar Frankrijk verbaas ik me nog dagelijks over de Fransen en hun taal. Verbaas je met mij, volg me et ajoute ton grain de sel!